Rüzgar Çeşitleri

138
Rüzgar Çeşitleri
Binance indirim

Atmosferik hareketin yatay bileşeni rüzgar olarak adlandırılır. Rüzgar olayının enerji kaynağı güneştir. Güneşten gelen radyasyonla kara ve denizlerin farklı oranda ısınmaları neticesinde bölgeler arasında yoğunluk farkı oluşur ve en temel fizik kuralına uygun olarak yoğun ortamdan daha aza yoğun ortama doğru bir kütle taşınması olur. Bu olay rüzgar olarak tanımlanır.

Dünya yüzeyi homojen olmadığından ve dünyanın kendi ekseni etrafında dönmesinden dolayı gerçek atmosfer sirkülasyonu biraz karmaşık olup bir’den fazla hücre sirkülasyonu mevcuttur.

RÜZGARI MEYDANA GETİREN VE ETKİLEYEN KUVVETLER

  1. Basınç gradyan kuvveti – (rüzgarı meydana getirir)
  2. Koriolis kuvveti- (rüzgarı etkiler)
  3. Santrifüj (merkezkaç) kuvvet- (rüzgarı etkiler)
  4. Sürtünme kuvveti- (rüzgarı etkiler)

BASINÇ GRADYANI KUVVETİ : İki nokta arasındaki basınç farkından dolayı alçak basınç merkezine doğru olan bir kuvvettir. Şiddeti basınç farkının büyüklüğüne göre değişir.

KORİOLİS KUVVET : Atmosfer ve okyanuslarda hareket eden her bir serbest partiküle dünyanın dönmesinden dolayı etki eden kuvvete denir. Ekvator üzerinde değeri sıfır olup kutuplara doğru artarak gider ve kutuplarda maksimuma ulaşır.

SANTİFRÜJ KUVVET : Eğer izobarlar düz değil de bir eğri oluşturuyorlarsa önceki iki kuvvete ilave olarak merkezkaç kuvvet de etki eder.

SÜRTÜNME KUVVETİ : Arza yakın tabakada atmosfer hareketine etki eden en önemli kuvvetlerdendir. Bu kuvvetin etkisi 1000 m. ye kadar hissedilir. Sürtünme kuvveti rüzgar yönüne zıt etki ettiğinden rüzgarı yavaşlatır.

RÜZGARLARIN SINIFLANDIRILMASI

  1. Yer rüzgarları : Yer yüzeyinden 20 m. yüksekliğe kadar olan saha içinde esen rüzgarlardır.
  2. Yüksek rüzgarları : 20 m. Yükseklikten itibaren atmosferin üt katmanlarında hakim olan rüzgardır.
  3. Jet – stream : Tropopoz seviyesinde görülürler.
  4. Jeostrofik ve Gradyan Rüzgar : Basınç gradyanı kuvveti, koriolis kuvvet ve santifrüj kuvvetinin dengelenmesi esnasında eğri izobarlara paralel esecek şekilde meydana gelen rüzgardır.
  5. Buys-Ballot kanunu ve Basınç Sistemlerinde Rüzgarlar : Basınç sistemlerinin yerinin , rüzgar yönü göz önüne alınarak tesbit edilmesidir.

RÜZGAR VE ALTİMETRE

Basınç sistemlerinin yerini , rüzgar yönünü göz önüne alarak tespit etmede kullanılan yöntem Buys-Ballot kanunu olarak adlandırılır. Bu kanuna göre rüzgara sırtımızı döndüğümüzde sol kolumuz alçak basınç merkezini , sağ kolumuz yüksek basınç merkezini gösterir. Yani rüzgarı solumuzdan alıyorsak alçak, sağımızdan alıyorsak yüksek basınç merkezine doğru uçuyoruz demektir. Bu durumda altimetre gerçek irtifa değerlerine göre farklı değerler gösterir. Tedricen meydana gelen irtifa değişiklikleri olacaktır.

DİĞER RÜZGAR ÇEŞİTLERİ

  1. Kara ve deniz meltemi :Kara ve denizden farklı ısınma karakteristiklerinden dolayı ortaya çıkan hava akımlarıdır. Gündüz kara üzerinde aşırı ısınan az yoğun hava yükselir ve yerini daha yoğun ve serin olan deniz üzerindeki hava alır. Hava akışı denizden karaya doğrudur. Buna Deniz Meltemi denir. Gece tam tersi akım oluşur. Buna da Kara Meltemi denir.
  2. Vadi ve dağ meltemi : Sıcak günlerde gündüz vadilerden dağlara doğru esen rüzgara vadi meltemi denir. Geceleri ise dağların zirvelerinden aşağı vadilere doğru esen soğuk rüzgarlara da dağ meltemi denir.
  3. Fön rüzgarları : Bir dağın rüzgar altı kısmında hüküm süren rüzgarlardır. Fon rüzgarları çok kuru ve sıcak olarak eserler.