BUZ ÇÖZÜCÜ SİSTEMLER
Uçak motorlarının ve uçuş kumandalarının etrafında oluşan buzu öncelikle olarak pilota ihbar eder, buz
çözücü sistemler otomatik olarak devreye girerek, oluşan buz çözülür.Buz çözücü sistem elektrikli
rezistans ve sıcak hava yüzeylerinden meydana gelmektedir.Motorun buzlanmaya müsait olan bölümü ön
çerçevesidir.Sistemin şalteri ne durumda olursa olsun belirli bir RPM’ e kadar sisteme devamlı sıcak hava
gider. Harici hava ısısı 32°F(0°C) veya daha soğuk, nem oranı yüksek olduğunda bu sistem
çalıştırılmamalıdır.
AIR INLET ANTI-ICE SİSTEMİ
Amacı
Motorların hava alığı kısımlarında meydana gelebilecek buzlanmayı önlemektir. Sistem devrede iken
abaklar 60-80°C arasında devamlı otomatik olarak ısınır.
Sistem Parçaları
Motor Hava Alığı Abakları; Motorların hava alığı giriş kısmına monte edilmişlerdir. İçlerinde elektriki
çalışan ısıtıcılar mevcuttur.
Left Eng., Right Eng. ve X Feet siviçleri :Left Eng. ve Right Eng. siviçleri ile sistemler devreye sokulur.
Herhangi bir sistemde bir arıza meydana gelir ise X Feet butonuna basılarak arızalı air inlet sistemi diğer
sistem tarafından besletilir.
Left and Right test siviçleri ; Bu siviçler vasıtasıyla ilgili lambalar yaktırılarak sistem testi yaptırılır.
İkaz lambaları; Arıza ihbar panelinde sol ve sağ sisteme ait 1/2 INLET-DEICING arıza ikaz lambaları
mevcuttur.
KANAT VE KUYRUK BUZ KIRMA SİSTEMİ
Uçuş esnasında kanat ve kuyrukta oluşacak buzları hücum kenarlarına yapıştırılan elastiki bootların belli
bir zaman aralığında şişirilip indirilerek kırılmasıdır.
Manuel De Ice Lambalı Butonu
Dış kanat, içi kanat ve kuyruk olmak üzere üç adettir. Lambalı
buton üzerine basıldığı zaman ilgili distribütör valf açılarak bootlar içine dolan 18 ± 1 PSI‘lık ayarlı hava
belli bir tazyike ulaştığı zaman manuel de-ıce lambalı buton üzerinde ON yazısı çıkar. ON yazısının
çıkması ilgili boot’un şiştiğini, sönmesi ilgili boot’un indiğini gösterir. Manuel lambalı buton üzerine sisteme
kumanda ederken basma süresi 6 saniyedir. Butonlara basmadan önce MOD SELECT reostası MAN
durumuna MONİTÖR SİVİÇ MON durumuna alınmalıdır. Manuel de-ıce lambalı butonları sistem LT ICE
ve HVY ICE durumunda çalışırken otomatik olarak yanar.
Mode Select Reostası
Otomatik ve Manuel olmak üzere iki durumludur. Otomatik
durumu LT ICE ve HVY ICE durumludur.
Lt Ice : LT ICE durumu seçildiği zaman, sistem otomatik çalışmada olup, toplam 180 saniye
saykıllık bir zamanda çalışır. Bunun 18 saniyesi dış, iç, kuyruk bootlarının şişip inme süresi olup,
162 saniyesi ise dinlenme süresidir. Hafif buzlanmada seçilir.
Hvy Ice : HVY ICE durumu seçildiği zaman, sistem otomatik çalışmada olup, toplam 60 saniye
saykıllık bir zamanda çalışır. Bunun 18 saniyesi dış, iç, kuyruk bootlarının şişip inme süresi olup,
42 saniyesi ise dinlenme süresidir. HVY ICE durumu ağır buzlanma durumlarında seçilir.
Man : MAN durumu seçildiği zaman, LT ICE ve HVY ICE zaman aralıkları göz önüne alınarak
butonlara sırasıyla 6’şar saniye basarak sistem çalıştırılır.
De-Ice Monitor Siviç
Siviç MON / OFF / TEST olmak üzere durumludur.
Mon Durumu : MON durumu seçildiği zaman buz kırma sisteminin otomatik (Lt Ice, Hvy Ice) ve
manuel (MAN) durumlarında sistemin çalışmasını, bootların şişip inmesini pilot kabininden takip
edebilmemiz için manuel de-ıce lambalı buton ON lambalarının yanması gerekir. İşte bu işlemi
monitor sivici MON durumuna alarak yapabiliriz.
OFF Durumu : Sistem çalışmadığı zaman sivicin alınacağı pozisyondur.
TEST Durumu : Geçici test durumundur. Manuel de-ıce lambalı butonlarının testi için kullanılır.
HIGH PRESS DE-ICING İkaz Lambası
Kırmızı renkli bir ikaz lambasıdır. Lambanın yanması regülatör valf arızasından
dolayı olup, sistemde aşırı tazyik vardır.
MOTOR ANTI-ICE SİSTEMİ
Motor anti-ice sistemi iki şekilde gerçekleşir.
ANTI-ICEING BY HOT OIL SİSTEMİ :
Motor yağ sistemindeki yağlar tahliye edildikten sonra ısıları fazlalaştığından motorun hava giriş ön
yüzeyindeki kapalı kanallardan devamlı geçer. Bu işlem motorun buzlanmaya maruz kalan bu
yüzeylerinin devamlı ısıtılması ve dönüş yağlarının soğutulması şeklinde gerçekleştirilir.
ANTI-ICEING BY HOT AIR SİSTEMİ : Bu sistemin amacı spliter nose ve rehber kanatçık-larda yani hava giriş ön yüzeylerindeki buzlanmayı önlemektir. Kompresör 5 nci kademesinden alınan sıcak hava (aynı zamanda bleed valve havası) inlet frame spliter nose ve IGV’ler içerisinden boşaltılır. Tüm bu işlemler anti-ice ve start bleed valf cihazı ile gerçekleştirilir. Anti-ice start bleed valf cihazı iki tesir altında çalışır.
-HMU tarafından mekaniki tesir (A ve B valfleri)
-NG ANTI-ICE push butonu tarafından elektriki tesir (Selenoid valf ile)
Düşük takatta çalıştırmada ve start süresince HMU mekaniki olarak bleed valfi açar ve kompresörün stall
olmasını önler. (A ve B valfleri ile). Bu arada selenoid valf kapalıdır. Böylelikle havanın bir kısmı A
valfinden dışarıya atılırken diğeri B valfinden motor ön yüzeylerinden dağılarak buzlanmayı önler. Bu
işlemler ENG anti-ice butonuna bağlı olmaksızın gerçekleşir.
ENG ANTI-ICE push butonuna basılarak NG devri yükseldikçe OAT’a bağlı olarak A ve B valfleri
kapanacak-tır. Sonuçta sisteme hava geçişi olmayacaktır.
Yüksek ve orta takat çalışmalarında A ve B valfleri kapalı olacaktır. Zira kompresör stall’u konusunda bir
risk yoktur. Eğer OAT 5°C veya daha az ise ENG ANTI-ICE yerde veya havada mutlaka butona basılarak
devreye konmalıdır. Butona basınca selenoid valf açılarak sisteme sıcak hava geçişi sağlanır. Aynı
zamanda buton üzerindeki ON ikazı yanar. Buzlanma şartlarında anti-ice sistemi mutlaka devrede
olmalıdır. ENG ANTI-ICE sisteminin devreye girdiğini torque da yaklaşık 15 lb. / feet düşme ITT’de
10°C’lik yükselme ile anlarız.
Kalkış takatı ENG ANTI-ICE ON grafiğinden bakılma-dan önce ENG ANTI-ICE sistem devrede olmalıdır.
Daha sonra kalkış takatı ayarlanarak constant torque devreye sokulmalıdır.
Take-off’a başladıktan sonra sistem asla ON yapılma-malı, yoksa take-off torque ve ITT’si limitleri aşmış
olur.
